Sağlık Kalite Puanı
Bir sağlık kurumu veya kuruluşunun alanında çalışıp hizmet verebilmesi veya ürünlerini satışa sunabilmesi için yetki belgesine sahip olması gerekmektedir. Yetki belgesi alınabilmesi için kurumun belirli yeterliliklere sahip olması gerekirken, Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından yapılan incelemeler sonucunda sağlık kalite puanı olarak değerlendirmelerden 80 ve üzeri alması gerekmektedir. Bakanlık genelgesinde yayınlanan şartlar 2019 yılında güncellenmiş olup, sağlık kalite sistemi değerlendirmesine girmesi gereken kuruluşların belirli özelliklere ve yetkilere sahip olması gerekmektedir. Opsiyonel standart ya da opsiyonel gösterge değerlendirmesi kurumun talep etmesi üzerine gerçekleştirilmektedir.
Sağlık Kalite Puanı Alması Gereken Kurum Veya Kuruluşlar
- SKS (Sağlıkta Kalite Standartları) kapsamında sağlık kalite puanı için değerlendirilen kurum ve kuruluşların sorumlulukları setler halinde değerlendirilmektedir. Bu setler başlıca beşe ayrılmaktadır.
- Hastane; E- II- III grubu kamu hastaneleri hariç olmak üzere özel, üniversite ve kamuya bağlı tüm hastaneler
- Ağız Ve Diş Sağlığı Hastaneleri (ADSH); Özel üniversite ve kamuya bağlı tüm ağız ve diş sağlığı merkezleri
- Diyaliz; diyaliz merkezleri
- 112 Acil Sağlık; 112 Komuta Kontrol Merkezi ve istasyonları
- Evde sağlık; evde sağlık koordinasyon merkezleri ve birimleri
Değerlendirme Süreci
SKS değerlendirilmeleri Sağlık Bakanlığı resmi sitesinden ilan edilen günlerde gerçekleştirilmektedir. Değerlendirilecek kuruluşların, değerlendirme ekibine internet erişimi olan bir oda tahsis etmesi gerekmektedir. Değerlendirme ekibi 3 veya 4 kişiden oluşmaktadır. Sağlık kuruluşlarının bakanlık tarafından yayınlanan genelge ve kararları yakından takip etmesi büyük önem taşımaktadır. Güncel bilgilere bakanlığın resmi sitesinden erişim sağlanabilmektedir. Bilgiler doğrultusunda güncel kararlara uyum sağlamak gerekmektedir. SKS ekibine değerlendirme sırasında destek olabilecek, sağlık kuruluşundaki kalite sürecine hakim bir yetkili kişi eşlik etmelidir. Değerlendirme öncesinde kalite yönetimi kapsamında incelenecek olan dokümanların kağıt veya elektronik ortamda olacak şekilde yetkililere sunulması gerekmektedir.
Değerlendirme süreci toplantı şeklinde gerçekleştiğinden, değerlendirme ekibine tahsis edilecek odada projeksiyon bulunmalıdır. Değerlendirme süreci açılış ve kapanış toplantılarıyla başlayıp bitmektedir. Açılış toplantısında sağlık kurum veya kuruluşunun en üst yöneticileri, tıbbi hizmetler, sağlık bakım hizmetleri, destek ve kalite hizmetleri ile idari hizmet yöneticileri, kalite birim yetkilileri, Sağlıkta Verimlilik, Kalite ve Akreditasyon Dairesi Başkanlığı direktörü ve bölüm kalite sorumluları katılmalıdır. Toplantılar ardından tesisin veya hastanenin gezildiği noktalarda yetkili kişiler ekibe eşlik etmelidir. Özel kıyafetlerle girilmesi gereken alanlarda değerlendirme ekibi üyelerinden her biri için özel kıyafet tahsis edilmelidir. Değerlendirilen kuruluş, değerlendirme ardından gelen 3 gün içerisinde Kurumsal Kalite Sistemi üzerinden geri bildirim formu doldurmalıdır. Değerlendirme sonrasındaki 7 gün içerisinde kurum ve kuruluşların kalite puanları sisteme girilmektedir.
Kalite Değerlendirme Standartları
Kurumsal yapı kapsamında dikkat edilmesi gerekenler; hastane faaliyetlerinin tamamını kapsayacak şekilde bir organizasyon yapısı oluşturulmalıdır. Kalite yöntemindeyse SKS’ye ilişkin öz değerlendirme yapılmaktadır. Risk yönetiminde belirlenen risk seviyelerine göre bölüm, meslek ve/veya süreç bazında gerekli tedbirler alınmalı ve geliştirme çalışmaları yapılmalıdır. Acil durum ve afet yönetimi kapsamında da risk değerlendirmesi ve depreme yönelik düzenleme yapılmaktadır. Eğitim yönetimi kapsamında hasta ve hasta yakınlarına yönelik çalışmalar gerçekleşip gerçekleştirilmediği irdelenmektedir. Aynı şekilde hasta deneyimi kapsamında da hastaya sunulabilecek teşhis, tedavi, bakım hizmetleri, hasta sorumlulukları ile diğer hizmetler hususunda bilgilendirilmelidir. Hasta mahremiyeti atlanmaması gereken bir husustur. Hasta bakımı başlığı konusunda yatan hastalara yönelik hazırlanan bakım planı, belirlenen bakım ihtiyaçları doğrultusunda düzenlenmelidir. Aynı şekilde ilaç yönetiminde de düzenlemeler yapılmalıdır. Enfeksiyonların önlenmesine yönelik uygulamalar izlenmeli ve sürekli iyileştirme için gerekli faaliyetler gerçekleştirilmelidir. Bu noktada da sterilizasyon da devreye giriyor olup, sterilizasyon işlemlerinin her aşamasında; zaman, cihaz, yöntem, uygulayıcı ve kontrol parametrelerine ilişkin kanıtlar açısından izlenebilirlik sağlanmalıdır. Sağlıklı çalışma yaşamıysa bir diğer başlıktır. Bu kapsamda hastanede engelli ve kronik hastalığı olan personele yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.
Ek hizmetler de SKS değerlendirmelerinde incelenmektedir. Transfüzyon hizmetleri kapsamında kan ve kan ürünlerinin güvenli transferi sağlanmalıdır. Radyasyon yayan cihazların kullanılması ve bu olanlarda radyasyon önlemi alınması gerekmektedir. Acil serviste bulunan hastaların güvenli ve etkili sağlık hizmeti almaları sağlanmalıdır. Aynı şekilde ameliyat hastaları için de cerrahi uygulamaların güvenliği sağlanmalıdır. Yoğun bakım ünitesi kapsamında da bası ülserinin önlenmesine yönelik düzenleme bulunmalıdır.
Yeni doğan yoğun bakım ünitesine sahip kurum ve kuruluşlar için farklı değerlendirme başlıkları yer almaktadır. Bebeklerin beslenme durumunun izlenmesi ile doğru ve güvenilir şekilde beslenmesine yönelik düzenleme yapılması gerekmektedir Anne bakım ve izlemine yönelik düzenleme yapılması önemlidir.
Diyaliz merkezler içinse diyaliz seansına yönelik süreçlerin kontrolü sağlanmalıdır. Psikiyatri hizmet süreçlerindeyse bu süreçlere yönelik kurallar tanımlanmalıdır. Biyokimya, mikrobiyoloji, patoloji laboratuvarı testler ile ilgili analiz öncesi süreçler kontrol altında tutulmalıdır.
Tesis ve otelcilik yönetimi kapsamında öncelikle tesis içi turlar yapılmaktadır. Bu turlar sırasında otoklav, buhar kazanı, kompresör, buhar türbinleri, kalorifer kazanı gibi kısımlar incelenir. Bu kapsamdaki basınçlı kapların bakım ve kontrolü düzenli aralıklarla yapılması, yıllık muayeneleri gerçekleştirildikleri değerlendirilir. Muayene odalarında ise tıbbi hizmet süreçlerine uygun fiziksel ortam sağlanması incelenmektedir.
Bilgi yönetimlerindeyse HBYS üzerindeki verilerin yedeklenmesine yönelik düzenleme bulunmalıdır. Bilgi erişimlerinin güvenli ortamlarda olması sağlanmalıdır. Dış kaynak kullanımı yoluyla alınan hizmetlerin kontrolüne yönelik düzenleme yapılmalıdır.
Malzeme ve cihaz ve atık yönetimi başlığı altında tıbbi cihazların güvenli kullanımına yönelik bakım, ayar ve kalibrasyonları yapılmalıdır. Atıklar, hasta ve çalışan güvenliğine zarar vermeyecek şekilde toplanmalı ve taşınmalıdır.